Trung Quốc đang trỗi dậy, đó là một sự thật không phải bàn cãi. Kể từ sau các cải cách kinh tế mang tính bước ngoặt dưới thời Đặng Tiểu Bình, nền kinh tế của Trung Quốc đã chuyển từ kế hoạch hóa tập trung sang cho phép kinh tế tư nhân tồn tại và thu hút vốn đầu tư nước ngoài, dựa vào nền tảng đó, kinh tế Trung Quốc tăng trưởng phi mã trong các thập niên tiếp theo, vượt qua các “ông lớn” tư bản như Nhật, Đức để trở thành nền kinh tế lớn thứ hai thế giới sau Hoa Kỳ. Một mặt, giới cầm quyền nước này gọi các cải cách ấy là “Chủ nghĩa xã hội mang màu sắc Trung Quốc”, nhưng về bản chất, nền kinh tế Trung Quốc hiện nay là sự kế thừa không đầy đủ mô hình tư bản nhà nước [1], khi mà chính quyền trung ương và giới tư bản cùng phối hợp với nhau để tham gia vào thị trường. Và như một quy luật của lịch sử, khi chủ nghĩa tư bản phát triển đến đỉnh điểm, nó dần chuyển mình thành chủ nghĩa đế quốc. Trung Quốc ngày nay chính là một ví dụ điển hình.
Nguyên nhân cho vấn đề này là gì ? Có hai nguyên nhân: Chính trị và kinh tế. Theo quan điểm cá nhân, tôi cho rằng kinh tế là động lực trực tiếp, nhưng chính trị là nền tảng của vấn đề, do vậy, bài viết này sẽ đào sâu vào nguyên nhân chính trị hơn. Tất nhiên nguyên nhân kinh tế cũng sẽ được tôi đề cập.
Trước tiên là về chính trị. Tôi cho rằng đảng cầm quyền của Trung Quốc hiện nay (ĐCSTQ) đang theo chủ nghĩa xét lại [2] – là xu hướng xét lại, thay đổi, điều chỉnh những nguyên lý cơ bản và mang tính cốt lõi của chủ nghĩa Marx – Lenin như đấu tranh giai cấp, chuyên chính vô sản hay quan hệ về sản xuất. Để làm rõ hơn khái niệm trừu tượng này, chúng ta cùng đến với Học thuyết con mèo của Đặng Tiểu Bình cùng lời nhận định nổi tiếng mà hầu như những ai tìm hiểu về chính trị đều ít nhất một lần được nghe qua - “Mèo trắng hay mèo đen không quan trọng, miễn là bắt được chuột” [3]. Có nghĩa là gì ? Có nghĩa là không quan trọng là tư bản hay xã hội chủ nghĩa, thứ nào có thể phát triển kinh tế thì được áp dụng. Và trong trường hợp này, Đặng Tiểu Bình đã cho phép tư bản tồn tại trên đất Trung Quốc.
Trong những năm đầu của Liên bang Xô Viết, Lenin cũng đã từng cho phép thị trường tự do và chủ nghĩa tư bản tồn tại [4]. Tuy nhiên, bản thân Lenin cũng luôn xem nó chỉ là một giải pháp tạm thời để khôi phục nền kinh tế sau Đệ Nhất thế chiến và nội chiến. Còn Trung Quốc thì ngược lại. Từ khi thực hiện các cải cách, họ luôn xem tư bản như công cụ không thể thiếu trong chiến lược phát triển quốc gia. Như vậy ta có thể thấy, Học thuyết con mèo chính là tiền đề, là mảnh đất màu mỡ cho chủ nghĩa tư bản có cơ hội phát triển ở Trung Quốc một cách lâu dài.
Để tiếp tục đào sâu hơn vào vấn đề này thì chúng ta phải quay ngược về năm 2004, khi mà Thuyết Ba Đại diện của Giang Trạch Dân chính thức được cụ thể hóa thành các điều cơ bản trong Hiến pháp [5]. Một mặt, nó kế thừa những đường lối được vạch ra trước đó bởi Đặng Tiểu Bình, mặt khác, nó chính là cột mốc đánh dấu sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân tộc Trung Hoa và đặc biệt là bỏ qua các lý luận về đấu tranh giai cấp, vốn là cốt lõi của Triết học Marx – Lenin.
Vậy thì Ba Đại diện nghĩa là sao ? Đại diện cho cái gì ? Câu trả lời đều lấy trung tâm là Đảng Cộng sản Trung Quốc. Thứ nhất, ĐCSTQ là đại diện cho phương thức sản xuất tiên tiến nhất. Thứ hai, ĐCSTQ là đại diện cho nền văn hóa tiên tiến nhất. Cuối cùng, ĐCSTQ đại diện cho quyền lợi của đa số quần chúng. Nói thẳng ra, thì thay vì đại diện cho quyền lợi của giai cấp vô sản (chủ yếu là công nhân, nông dân), thuyết Ba Đại diện cho rằng ĐCSTQ là đại diện của mọi tầng lớp xã hội, bao gồm cả giới tư sản, chủ doanh nghiệp - những thành phần vốn là mục tiêu đấu tranh của tư tưởng Marx – Lenin chính thống. Về mặt kinh tế, thuyết này cũng cho thấy sự xa rời chủ nghĩa xã hội của Trung Quốc khi khẳng định vai trò của kinh tế tư nhân trong nền kinh tế quốc gia. Hậu quả là sau này, xã hội Trung Quốc dần hình thành giới “tư bản đỏ”. Cho dễ hiểu thì “tư bản” ở đây chính là các cá nhân giàu có, nắm trong tay nhiều của cải, tiền bạc, tài sản, “đỏ” ở đây là có mối quan hệ hoặc dựa vào chính trị để làm giàu. Bằng chứng là rất nhiều các chủ doanh nghiệp, tỷ phú Trung Quốc cũng đồng thời là đảng viên như Mã Vân (Jack Ma) [6] hay Vương Kiện Lâm [7]. Ở các cấp hành chính thấp như phường, xã, thị trấn, “tư bản đỏ” cũng nắm giữ những chức vụ cao, có vai trò lãnh đạo. Thậm chí giới chủ doanh nghiệp cũng dần thâm nhập, “có chân” trong các cơ quan có vai trò tham mưu, tư vấn, đề xuất chính sách phát triển cho chính phủ, điển hình như Hội nghị Hiệp thương Chính trị Nhân dân [8]. Nên nhớ rằng trong những năm đầu thành lập, Liên Xô cũng cho phép tư nhân và kinh tế thị trường tồn tại [9]. Tuy nhiên, nó luôn được đặt dưới sự quản lý chặt chẽ của chuyên chính vô sản, trái ngược hoàn toàn với hiện trạng của ĐCSTQ ngày nay, để giới tư sản len lỏi vào lực lượng lãnh đạo tiên phong của giai cấp vô sản.
Về mặt tổng quát, thuyết Ba Đại diện cho rằng, ĐCSTQ thay vì là đại diện cho quyền lợi của giai cấp cần lao, thì nay được xem là “đảng của toàn dân” và tư nhân được coi là “lực lượng sản xuất tiên tiến” của quốc gia. Dù về danh nghĩa vẫn là xã hội chủ nghĩa, nhưng về bản chất, ĐCSTQ đang nghiên về phía giới chủ doanh nghiệp hơn là về phía nhân dân lao động, mặc cho bất bình đẳng giàu nghèo ngày càng tăng. Bản thân tôi cho rằng, chủ nghĩa xét lại đã làm Trung Quốc, hay đúng hơn là ĐCSTQ đi chệch khỏi con đường chủ nghĩa xã hội bằng sự thỏa hiệp với chủ nghĩa tư bản. Nó không khác gì sự thoái lui của giai cấp vô sản, phủ nhận sự đấu tranh giai cấp trong Triết học Marx – Lenin. Và cũng theo Triết học Marx – Lenin, khi chủ nghĩa tư bản đã “có đất” để sinh sôi và được tạo điều kiện để phát triển đến đỉnh cao, chủ nghĩa đế quốc và tham vọng bành trướng sẽ tự khắc xuất hiện.
Sau là nguyên nhân kinh tế. Ta có thể giải thích dễ dàng bằng các lý luận của Lenin mà cốt lõi là khái niệm xuất khẩu tư bản [10]. Khi chủ nghĩa tư bản phát triển chóng mặt ở Trung Quốc sau một thời gian dài, thị trường trong nước dần bão hòa và không còn khả năng sinh lời cao nữa. Lúc này, các nhà tư bản Trung Quốc buộc phải mở rộng thị trường ra khỏi phạm vi nội địa và tiếp cận các nguồn nguyên liệu thô từ bên ngoài. Việc bành trướng lãnh thổ, bá quyền, cốt là để bảo vệ những nguồn lợi kinh tế đó cho giới tư bản Trung Quốc. “Đường 9 đoạn” và Biển Đông là một ví dụ điển hình.
Sự thay đổi về lượng sẽ dẫn đến sự thay đổi về chất, chủ nghĩa đế quốc của các nước Phương Tây năm xưa hay sự bành trướng của Trung Quốc ngày nay đều sinh ra khi chủ nghĩa tư bản phát triển đến đỉnh điểm, chỉ khác là nó được hậu thuẫn bởi chủ nghĩa xét lại và núp dưới cái danh xã hội chủ nghĩa mà thôi. Nhìn từ góc độ Marx - Lenin, tôi cho rằng chủ nghĩa bá quyền của Trung Quốc ngày nay chỉ có thể bị đánh đổ bằng sự đấu tranh giai cấp. Do vậy các lực lượng vô sản toàn cầu, từ Việt Nam tới Ấn Độ, từ Nhật Bản đến Mã Lai, từ Phi Luật Tân đến Pakistan và từ mọi quốc gia khác, không phân biệt màu da, tiếng nói hay sắc tộc, cần phải hợp sức, đoàn kết với lực lượng vô sản Trung Quốc để dẹp tan chủ nghĩa bá quyền của nước này.
-------------------------------------------
[1]: https://en.wikipedia.org/wiki/State_capitalism
[2]:https://vi.wikipedia.org/wiki/Ch%E1%BB%A7_ngh%C4%A9a_x%C3%A9t_l%E1%BA%A1i_(ch%E1%BB%A7_ngh%C4%A9a_Marx)
[3]: https://en.wikipedia.org/wiki/Cat_theory_(Deng_Xiaoping)
[4]: https://en.wikipedia.org/wiki/New_Economic_Policy
[5]: https://vi.wikipedia.org/wiki/Ba_%C4%91%E1%BA%A1i_di%E1%BB%87n
[6]: https://tuoitre.vn/ti-phu-ack-ma-duoc-cong-bo-la-dang-vien-dang-cong-san-trung-quoc-20181127113337206.htm
[7]: https://vi.wikipedia.org/wiki/V%C6%B0%C6%A1ng_Ki%E1%BB%87n_L%C3%A2m
[8]: https://nghiencuuquocte.org/2016/06/11/thuyet-ba-dai-dien-three-represents-theory/
[9]: https://en.wikipedia.org/wiki/New_Economic_Policy
[10]: Vladimir Ilyich Lenin – “Chủ nghĩa đế quốc, giai đoạn tột cùng của chủ nghĩa tư bản” – bản dịch tiếng Việt – trang 103 – Nhà xuất bản Tiến bộ
0 Reviews:
Đăng nhận xét